کشف ارتباط ژنتیکی میان «ADHD» و هورمون خواب

اختلالات خواب مانند بی‌خوابی، خواب ناآرام و خواب‌آلودگی در طول روز در افراد مبتلا به نقص توجه/ بیش فعالی بسیار رایج هستند. پیش‌تر فرض بر این بود که این افراد دچار اختلال در ریتم شبانه‌روزی (circadian rhythm) هستند، اما مکانیزم دقیق ارتباط میان مشکلات خواب و این اختلال همچنان ناشناخته باقی مانده بود.

به نقل از نیواطلس، اکنون مطالعه‌ای جدید که توسط دانشکده پزشکی دانشگاه ناگویا در ژاپن انجام شده، ممکن است پاسخ این پرسش را ارائه داده باشد. پژوهشگران در این مطالعه، ارتباطی میان تولید شبانه ملاتونین که هورمونی طبیعی است که چرخه خواب و بیداری بدن را تنظیم می‌کند و شدت علائم ADHD در کودکان پیدا کرده‌اند.

دکتر ناگاهیده تاکاهاشی (Nagahide Takahashi)، استاد دانشیار روان‌پزشکی کودک و نوجوان در دانشگاه ناگویا و نویسنده اصلی این مطالعه می‌گوید: یافته‌های ما نشان می‌دهد که اختلال در ترشح ملاتونین ممکن است در دشواری‌هایی که کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش‌ فعالی در حفظ الگوی خواب منظم تجربه می‌کنند، نقش داشته باشد.

پژوهشگران داده‌های خود را از سه گروه مطالعاتی متفاوت به دست آوردند:

مطالعه iPSYCH دانمارک شامل داده‌های ۱۴٬۵۸۴ فرد مبتلا به ADHD و ۲۲٬۴۹۲ فرد بدون این اختلال بود. پایگاه داده زیستی تایوان شامل ۲٬۳۷۳ بزرگسال، که از آن برای بررسی نشانگرهای ژنتیکی مربوط به ترشح ملاتونین، با استفاده از شاخصی به نام نسبت ۶-هیدروکسی‌ملاتونین سولفات به کراتینین در ادرار UMCR استفاده شد. و مطالعه‌ای در ژاپن که شامل ۷۲۹ کودک ۸ تا ۹ ساله با داده‌های ژنتیکی و نمرات علائم ADHD بود.

پژوهشگران از نسبت UMCR به‌عنوان شاخصی غیرمستقیم برای ترشح شبانه ملاتونین استفاده کردند. همچنین علائم  ADHD، الگوهای خواب کودکان و احتمال ژنتیکی ابتلا به بیماری اندازه‌گیری شد.

نتایج تحلیل‌ها نشان داد که بین کاهش ترشح ملاتونین و افزایش ریسک ابتلا به ADHD یک ارتباط ژنتیکی معنادار وجود دارد. کودکانی که ریسک ژنتیکی بالاتری برای ترشح پایین ملاتونین داشتند، علائم ADHD بیشتری داشتند، به‌ویژه در بخش بی‌توجهی. همچنین، کودکانی با ریسک ژنتیکی بالاتر مرتبط با ملاتونین، بیشتر دچار تاخیر در به‌خواب رفتن بودند، اما تحلیل‌ها نشان داد که این تاخیر خواب توضیح‌دهنده کامل ارتباط میان ژنتیک و علائم ADHD نیست. این موضوع نشان می‌دهد که اثر ژنتیکی مستقیم است و صرفا ناشی از عادت‌های بد خواب نیست.

در ادامه، پژوهشگران برای درک عمیق‌تر ارتباط زیستی بین ترشح ملاتونین و علائم ADHD، سطح پیام‌رسان التهابی اینترلوکین-۶ (IL-۶) را در خون کودکان بررسی کردند. مطالعات قبلی نشان داده‌اند که کودکان مبتلا به ADHD معمولا سطح بالاتری از IL-۶ دارند که ممکن است در شکل‌گیری این اختلال نقش داشته باشد. ملاتونین و IL-۶ ارتباطی پیچیده دارند؛ به‌طوری که ملاتونین می‌تواند سطح IL-۶ را تنظیم و اثرات ضدالتهابی آن را تحت تاثیر قرار دهد. در مطالعه حاضر، مسیرهای مرتبط با سیستم ایمنی، به‌ویژه آن‌هایی که IL-۶ را درگیر می‌کنند، هم با ترشح ملاتونین و هم با علائم ADHD در ارتباط بودند.

در مجموع، یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهند که بین ترشح ملاتونین و ADHD یک ارتباط ژنتیکی وجود دارد و این رابطه صرفا به عادات بد خواب محدود نمی‌شود. به‌نظر می‌رسد که سیستم ایمنی، به‌ویژه مسیر IL-۶، در این ارتباط نقش داشته باشد.

با وجود این یافته‌ها، مطالعه دارای محدودیت‌هایی نیز بود. به‌طور خاص، پژوهشگران در گروه ژاپنی سطوح واقعی ملاتونین یا UMCR را اندازه‌گیری نکردند و فقط به ریسک ژنتیکی اکتفا کردند. همچنین، گروه مقایسه‌ای دومی برای تایید یافته‌ها نداشتند، بنابراین برای تایید این نتایج به مطالعات بیشتری نیاز است.

پژوهشگران در پایان گفتند: این یافته‌ها نشان می‌دهد که کودکان دارای تشخیص یا علائم ADHD  ممکن است به دلیل اختلال در سیستم ترشح ملاتونین، در حفظ ریتم شبانه‌روزی بدن با مشکل مواجه شوند. این مسئله همچنین بر اهمیت رعایت عادت‌های صحیح خواب و بهداشت خواب در دوران کودکی برای افزایش و تنظیم سطح ملاتونین در شب تاکید دارد تا بتوان علائم ADHD را کاهش داد.

اخبار مرتبط

• چرا هوش مصنوعی نمی‌فهمد «گُل» چیست؟
• بوتاکس؛ راهی نو برای کاهش افسردگی؟
• هر بچه‌ای می‌تواند اما هوش مصنوعی نمی‌تواند/ انسان، ماشین را شکست داد
• این کار ساده آشپزخانه خطر زوال عقل را افزایش می‌دهد
• شکل صورت پدر می‌تواند جنسیت فرزند اول را تعیین کند