پیوند اندام خوک میتواند روزی از پیوند اندام انسانی پیشی بگیرد
یک جراح برجسته که هدایت یک کارآزمایی بالینی را برای پیوند کلیه خوک به انسانهای زنده بر عهده دارد، میگوید که این اندامها ممکن است روزی حتی از اندامهای اهداشده انسانی هم بهتر شوند.
دکتر رابرت مونتگومری، رئیس مؤسسه پیوند دانشگاه NYU Langone، اعلام کرد نخستین پیوند در این کارآزمایی انجام شده و انتظار میرود پیوند بعدی در ماه ژانویه صورت گیرد. در مرحله نخست، ۶ بیمار قرار است این اندامهای خوک را دریافت کنند؛ اندامهایی که در ۱۰ نقطه بهصورت ژنتیکی ویرایش شدهاند تا احتمال پسزدهشدن آنها توسط بدن انسان کاهش یابد. در صورت تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، این کارآزمایی گسترش خواهد یافت و ۴۴ پیوند دیگر را نیز در بر خواهد گرفت.
به نقل از گاردین، این رویکرد که «پیوند میانگونهای» (xenotransplantation) نام دارد، با هدف حل مشکل کمبود اندامهای انسانی انجام میشود. بر اساس آمارها، تنها در بریتانیا طی ۱۰ سال گذشته، بیش از ۱۲ هزار نفر پیش از دریافت اندام جدید جان خود را از دست دادهاند یا از فهرست انتظار پیوند حذف شدهاند.
شرکتکنندگان در این کارآزمایی جدید، یا واجد شرایط دریافت پیوند کلیه انسانی نیستند، یا در فهرست انتظار قرار دارند اما پیشبینی میشود که طی پنج سال آینده احتمال مرگ آنها یا عدم دریافت پیوند، بیش از شانس دریافت یک کلیه انسانی باشد. مونتگومری به گاردین گفت: حقیقت این است که هرگز به اندازه کافی اندام انسانی وجود نخواهد داشت.
او این موضوع را از تجربه شخصی میگوید. مونتگومری نه تنها یک جراح پیشگام پیوند و یکی از تاثیرگذارترین افراد سال ۲۰۲۵ مجله تایم است، بلکه به یک بیماری قلبی ارثی به نام کاردیومیوپاتی اتساعی مبتلا است؛ بیماریای که جان پدر و برادرش را گرفت. پس از آنکه مونتگومری دچار هفت ایست قلبی شد که یکی از آنها به کمای یکماهه انجامید او در سال ۲۰۱۸ خود نیز پیوند قلب دریافت کرد.
او میگوید: همه میدانند که ما در زمینه سهمیهبندی اندامها با مشکلی وحشتناک روبهرو هستیم، چون عرضه بهشدت محدود است. اما تا زمانی که خودت جای کسی که منتظر پیوند است قرار نگیری، واقعا درک نمیکنی که چقدر احتمال دریافت پیوند در زمان مناسب کم است.
مونتگومری پیشگام روشهای تازهای برای افزایش عرضه اندامهای انسانی بوده است، از جمله پیوند زنجیرهای کلیه به روش دومینو. در این روش، یک اهداکننده زنده که کلیهاش با گیرنده مورد نظرش سازگار نیست، با بیمار دیگری تطبیق داده میشود؛ سپس اهداکننده ناسازگارِ آن بیمار با فرد بعدی تطبیق مییابد و این زنجیره ادامه پیدا میکند، و در نتیجه تعداد اندامهای سازگار افزایش مییابد.
او همچنین از رهبران استفاده از اندامهای اهداکنندگانی بوده که مبتلا به هپاتیت C هستند؛ به این صورت که گیرندگان با دارو درمان میشوند تا عفونت برطرف شود. مونتگومری حتی برای پیوند قلب خودش نیز یک قلب مثبت از نظر هپاتیت C را پذیرفت. با این حال، او گفت که این روشها بهتنهایی کافی نیستند. او افزود: بعد از یک عمر تلاش برای افزایش تدریجی تعداد اندامهای انسانی، به این نتیجه رسیدم که پیشرفت چشمگیری حاصل نشده است و هر پیشرفتی که داشتیم، عملاً با افزایش مداوم تعداد افراد در صف انتظار خنثی شد. در حالی که ایده پیوند میانگونهای دهههاست مطرح است، مونتگومری گفت تحولات اخیر از جمله امکان تولید خوکهای ویرایششده ژنتیکی نقطه عطفی بودهاند.
مونتگومری در سال ۲۰۲۱ نخستین پیوند اندام خوکِ ویرایششده ژنتیکی به انسان را در جهان انجام داد. هرچند گیرنده کلیه فردی با مرگ مغزی بود، او گفت این اقدام گام مهمی محسوب میشد، زیرا نشان داد اندام فورا پس زده نمیشود و دادههای ایمنی حیاتی فراهم کرد که راه را برای استفاده در انسانهای زنده باز کرد.
او گفت حتی این احتمال وجود دارد که اندامهای خوک در آینده برای پیوند از اندامهای انسانی بهتر شوند، چرا که میتوان با ویرایشهای ژنتیکی بیشتر، احتمال پسزدگی را کاهش داد. مونتگومری میگوید: ممکن است در مقطعی اندامهای خوک بهتر از اندامهای انسانی شوند، چون ما میتوانیم مدام آنها را اصلاح و بهتر کنیم، کاری که با یک اندام انسانی نمیشود انجام داد.
مطالعاتی که توسط مونتگومری و دیگر پژوهشگران انجام شده، نشان میدهد پیوند غده تیموس خوک اندامی که در رشد و انتخاب سلولهای ایمنی نقش دارد همراه با کلیه، میتواند تحمل ایمنی را افزایش دهد؛ موضوعی که این احتمال را مطرح میکند که در آینده نیاز به داروهای ضدپسزدگی کاهش یابد یا حتی بهکلی حذف شود. او گفت: هنوز به آن نقطه نرسیدهایم، اما دقیقا به همین دلیل این مطالعات را انجام میدهیم.
اگرچه این کارآزمایی بالینی نخستین نمونه رسمی پیوند میانگونهای محسوب میشود، پیشتر نیز اندامهای خوک به تعداد محدودی از انسانها پیوند زده شده بود که اغلب آنها بهشدت بیمار بودند.
در برخی موارد، این بیماران بعدا مجبور شدند اندامها را خارج کنند و برخی دیگر جان باختند؛ هرچند نه لزوما به دلیل عوارض مستقیم پیوند. با این حال، مونتگومری گفت دو دریافتکننده زنده وجود دارند که همچنان کلیه خوک در بدنشان کار میکند. او گفت کلیهها و قلبها برای پیوند میانگونهای امیدوارکننده هستند، در حالی که ریهها پیچیدهترند. او افزود: در مورد کبد هنوز مشخص نیست که آیا واقعا کار خواهد کرد یا نه. مونتگومری گفت خودش هم مخالف دریافت قلب خوک نیست.
او افزود: اگر بار دیگر چنین موقعیتی پیش بیاید و اگر سالم و زنده باشم، قطعا به آن فکر میکنم. من فرزندانی دارم که همان بیماری ژنتیکی من را دارند و همیشه به آنها فکر میکنم و میخواهم گزینههای بیشتری نسبت به پدرم، برادرم یا خودم داشته باشند.
نظر شما