از شگفتیهای آسمانی ماه دسامبر غافل نشوید
آسمان شب ماه دسامبر میزبان رویدادهای شگفتانگیز خواهد بود که برای علاقهمندان به پدیدههای آسمانی میتواند جالب باشد.
موضوعات بسیاری برای سرگرم شدن علاقهمندان به ستارهشناسی در طول بقیه ماه دسامبر وجود دارد؛ از یک مقارنه سیارهای گرفته تا آغاز نجومی زمستان و برخی از پربارترین بارشهای شهابی سال ۲۰۲۵.
به نقل از بیبیسی، دسامبر با سومین ابرماه متوالی که آسمان شب را روشن کرد، به همراه هاله نادر دوگانه ماه و شفق قطبی که نمایشی خیرهکننده را رقم زدند، یک آغاز طوفانی داشته است و در ادامه نیز میزبان شگفتیهای بیشتری خواهد بود. البته، لذت بردن از شگفتیهای آسمانی به شرایط آبوهوایی و وجود آسمان صاف بستگی دارد.
در ادامه به شگفتیهای آسمانی میپردازیم که در روزهای آینده ماه دسامبر رخ خواهند داد.
بارش شهابی
آسمان ماه دسامبر میزبان سه بارش شهابی خواهد بود.
۱. «بارش شهابی جوزایی»(Geminids). بارش شهابی جوزایی که از چهارم دسامبر آغاز شده و تا ۲۰ دسامبر فعال است، یکی از آخرین بارشهای بزرگ سال ۲۰۲۵ به شمار میرود. اوج بارش در ۱۴ دسامبر خواهد بود که ماه در حال کاهش هلال است. این امر میتواند به شرایط رصدی کمک کند، زیرا در زمانی که بارشهای شهابی جوزایی به تولید بیش از ۱۲۰ شهاب در ساعت معروف هستند، آلودگی نوری کمتری وجود خواهد داشت.
شهابسنگها قطعاتی از اجرام آسمانی هستند که با سرعت تا ۲۴۱ هزار کیلومتر بر ساعت از میان بقایای یک دنبالهدار یا سیارک عبور میکنند و به جو زمین وارد میشوند. این اجرام تبخیر میشوند و رگههای زیبایی از نور را ایجاد میکنند که توسط ذراتی به کوچکی یک دانه شن شکل میگیرند.
شهابسنگهای مرتبط با بارش جوزایی از درخشانترین و فراوانترین شهابسنگهای آسمان هستند و به دلیل وجود عناصری مانند سدیم و کلسیم در بقایای آسمانی، به صورت رگههای چندرنگ سفید، زرد، سبز، قرمز و آبی دیده میشوند. شهابسنگهای مرتبط با بارش جوزایی اولین بار در سال ۱۸۶۲ مشاهده شدند و براساس گزارش «رصدخانه سلطنتی گرینویچ»(Royal Observatory, Greenwich)، گمان میرود که هر سال شدت بیشتری پیدا کنند.
۲. «بارش شهابی خرس»(Ursid meteor shower). پس از بارش شهابی جوزایی، بارش شهابی خرس رخ خواهد داد که از ۱۷ تا ۲۶ دسامبر فعال خواهد بود و بین ۲۲ و ۲۳ دسامبر به اوج خود خواهد رسید. به نظر میرسد که شهابسنگها از صورت فلکی «خرس کوچک»(Ursa Minor) ساطع میشوند و از این رو، چنین نامی بر آنها گذاشته شده است.
۳. «بارش شهابی ربعی»(Quadrantids). اگر دو بارش شهابی جوزایی و خرس را از دست دادید، ناامید نشوید. بارش شهابی ربعی از ۲۸ دسامبر فعال خواهد شد و یکی از قویترین و مداومترین بارشهای شهابی سال خواهد بود. اوج این بارشها در بریتانیا بین سوم تا چهارم ژانویه ۲۰۲۶ خواهد بود.
مقارنه سیارهای
هدیه کریسمس زودهنگام ماه و مشتری در نزدیکی یکدیگر را میتوان امروز هفتم دسامبر مشاهده کرد. به گفته دانشمندان موزه سلطنتی گرینویچ، آنها درست پس از طلوع ماه در شمال شرقی، در پایین افق بهتر دیده میشوند.
اگرچه ماه و مشتری نزدیک به یکدیگر به نظر میرسند، اما در واقع میلیونها مایل از یکدیگر فاصله دارند.
دنبالهدار مرموز
دنبالهدار «3I/ATLAS» در ۱۹ دسامبر به نزدیکترین فاصله خود از زمین خواهد رسید.
این دنبالهدار یک جرم میانستارهای است؛ به این معنی که از بیرون منظومه شمسی ما سرچشمه میگیرد، به خورشید وابسته نیست و هرگز باز نخواهد گشت.
دنبالهدار 3I/ATLAS اولین بار در ماه ژوئیه کشف شد و مشاهدات اخیر نشان میدهند به رنگ آبی کمرنگی درآمده که نشاندهنده تغییر رنگ احتمالی آن است و سومین تغییر رنگ از زمان کشف آن به شمار میرود.
این دنبالهدار با بیش از هفت میلیارد سال قدمت، از منظومه شمسی ما قدیمیتر است و سرنخهای ارزشمندی را درباره شکلگیری سیارهها در سایر منظومههای ستارهای ارائه میدهد.
گمانهزنیهایی درباره این که دنبالهدار 3I/ATLAS میتواند یک جرم بیگانه باشد، مطرح شده اما ناسا این ادعاها را رد کرده است.
دنبالهدار با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نخواهد بود، اما احتمالا میتوان آن را با استفاده از یک تلسکوپ آماتور مشاهده کرد.
انقلاب زمستانی و آغاز زمستان نجومی
انقلاب زمستانی، کوتاهترین روز سال در نیمکره شمالی است و زمانی رخ میدهد که محور زمین در دورترین نقطه خود از خورشید کج میشود.
انقلاب زمستانی در واقع یک لحظه خاص است، نه یک روز کامل و در ۲۱ دسامبر ساعت ۱۵:۰۳ به وقت گرینویچ رخ خواهد داد.
پرواز ایستگاه فضایی بینالمللی از نزدیکی زمین
ایستگاه فضایی بینالمللی احتمالا در روز ۲۵ دسامبر ساعت ۰۵:۵۶ به وقت گرینویچ، به مدت تقریباً چهار دقیقه بر فراز بریتانیا قابل مشاهده خواهد بود.
اگرچه هوا تاریک خواهد بود، اما ایستگاه فضایی بینالمللی به اندازه کافی بالا قرار خواهد گرفت که بتواند نور خورشید را انعکاس دهد و به دیده شدن آن کمک کند.
ایستگاه فضایی بینالمللی به صورت یک ستاره درخشان و سریعالسیر ظاهر خواهد شد که به راحتی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است.
اگر از دیدن «ماه سرد»(Cold Moon) اوایل دسامبر شگفتزده شدهاید، چهارمین ابرماه متوالی در اوایل ژانویه در راه است. این ابرماه که به عنوان «ماه گرگ»(Wolf Moon) شناخته میشود، آخرین فرصت برای دیدن ماه به این بزرگی و نزدیکی در آسمان شب ما تا نوامبر ۲۰۲۶ خواهد بود.
نظر شما